De relatie tussen overheid en bewoners is veranderd. Van ‘de gemeente maakt plannen en voert ze uit’ gaan we steeds meer naar ‘we doen het samen’. Aandacht voor de behoefte en beleving van bewoners is daarbij onmisbaar. Vanuit die gedachte ging de gemeente Lansingerland aan de slag met belevingswaardeonderzoek en stuitte daarbij al gauw op de positieve invloed van het ‘wow-effect’.
Olaf Stillebroer, gemeente Lansingerland en projectbureau PPB Nootdorp: “Wij zochten als gemeente naar een manier om de beleving van onze inwoners te meten en een plek te geven in beheer en onderhoud. We willen meer dan in het verleden vanuit vraag en behoefte opereren.” Samen met LiSadvies kwam de gemeente tot een belevingswaardemodel, gekoppeld aan de kernwaarden van assetmanagement.
Prioriteiten Annet Muller, LiSadvies: “In het model staan verwachtingen van bewoners over de buitenruimte centraal. Daarnaast geeft het model richting aan de prioritering van maatregelen. Aan welke knoppen moet je draaien om de beleving te verbeteren? Ligt de sleutel bij beheer, moet er wat veranderen aan de inrichting of kunnen we beter inzetten op gedragsverandering?” Randvoorwaarden voor een succesvolle aanpak zijn (naast verwachtingsmanagement): communicatie, monitoring en maatwerk.
Belevingswereld Waar worden mensen blij en minder blij van? Oftewel: wat zijn de belangrijke ‘satisfiers’ en ‘dissatisfiers’? Beleving is voor een deel subjectief en afhankelijk van leefstijl of type mens (gebaseerd op de indeling volgens Jung). Zo willen ‘gele’ mensen bijvoorbeeld graag alles samendoen, terwijl ‘rode’ mensen vooral warm lopen voor actie en afwisseling. Daarnaast wordt de belevingswaarde bepaald door de omgeving, die volgens een bepaalde logica is gerangschikt. Zodra die logica wordt doorbroken, levert dat irritatie op. Een voorbeeld: als een fietspad ineens links in plaats van rechts ligt, dan voelt dat onprettig.
Wow-effect Uit onderzoek blijkt dat de basis op orde moet zijn om ergernis te voorkomen. Overlast, criminaliteit en een buitenruimte die niet schoon, heel en veilig is, zorgen voor ergernis. Daarentegen staan een mooie architectuur en uitzicht op groen en water garant voor het zogenaamde ‘wow-effect’. Veel maatregelen verminderen weliswaar de irritatie, maar leiden niet direct tot een grotere burgertevredenheid. Dat is wel het geval als de gemeente erin slaagt een wow-effect te creëren.
Versterken eigenaarschap Olaf Stillebroer: “Met de nieuwe aanpak hoopt Lansingerland ook het eigenaarschap van bewoners te versterken. De belevingswaarde wordt periodiek gemonitord. Dan polsen we ook meteen de bereidheid van bewoners om met ons mee te werken. Het uiteindelijk doel: een buitenruimte die optimaal aansluit op gebruik en behoefte in Lansingerland. Positieve beleving begint waar ergernissen eindigen!”
Platform Assetmanagement Metropoolregio De aanpak van Lansingerland werd gepresenteerd in het Platform Assetmanagement Metropoolregio, onder voorzitterschap van de gemeente Rotterdam. Deelnemers (provincie, gemeenten en waterschappen) komen vier keer per jaar samen om kennis te delen over assetmanagement.